Prej një jete, Istref Haxhillari ka ushtruar profesionin e mësuesit në degët e shkencave ekzakte. Një profesion që e bën me aq pasion, por si duket, ky profil i mësimdhënies nuk e ka ndaluar të futet edhe në gjuhësi.
Ndonëse mësues fizike, Haxhillari ka botuar disa romane që nuk lidhen me profilin e tij. Këto romane kanë në përgjithësi tema të ndryshme që i përkasin jetës, dashurisë dhe ndjenjave njerëzore, të cilat ai i shfaq në libra në një mënyrë krejt ndryshe nga realiteti.
“Kënga e Zogut të Parajsës” është një poemë e shkruajtur në gjuhën e prozës, një poemë për dashurinë, për jetën, për guximin, ndoshta edhe për moralin. Unë e përfytyroj botën pak ndryshe nga realiteti, në këtë libër ka një realitet që ndryshon nga ai që jetojmë zakonisht, është një realitet ku disa gjëra që e ngatërrojnë, janë eliminuar ose minimizuar siç është paragjykimi, mosmirënjohja etj. Unë përfytyroj një botë ku jeta njerzore të jetë më e lirë nga pranga të tilla që historikisht ja kanë vendosur”.
Haxhillari mund të konsiderohet si një “Romeo” romanesh, për faktin se i flet ndjenjës së bukur të dashurisë. Por si u kthye ai nga profili i shkencave në romanticitet? Muza e tij është një ngjarje reale, e konsideruar sa makabre aq edhe treguese ndjenjash.
“Si indicie e librit është një ngjarje e shumë viteve më parë, një nga ngjarjet më të rënda që kam parë në jetën time. Një çift të dashuruarish, djali e vret vajzën dhe më pas godet veten. Unë kam qenë drejtor shkolle asokohe dhe momenti që kam fiksuar atëherë është se, ajo kishte ndërruar jetë ndërsa ai ishte në grahmat e fundit dhe kërkonte të dinte me sy nëse ajo kishte ndërruar jetë apo jo.
Ne nuk e kuptuam këtë, por një grua e kuptoi, ai ndërroi jetë me një buzëqeshje lumturie që unë nuk e heq dot nga mendja. Ai donte që në atë botë të ishte sërish me të. Kjo është forca e dashurisë që mua më ka motivuar gjithmonë ti kthehem pas asaj ngjarje e cila ka qenë indicie për çdo vepër që kam shkruar, frymëzim që më ka ngacmuar të shkruaj për dashurinë”
Mësuesi pogradecar Istref Haxhillari është autor i 6 romaneve, 5 vëllimeve me tregime, 1 novele dhe një libri për fëmijë.
