Pusteci është bashkia më e vogël e Shqipërisë. Në fak është një ish-komunë, dikur e quajtur Liqenas, cila ndërroi emrin dhe u kthye në bashki me ndarjen e re territoriale. Ajo përfshihet në qarkun e Korçës dhe kufizohet në perëndim me bashkitë Pogradec dhe Maliq, ndërsa në veri dhe lindje me Republikën e Maqedonisë. Ka një popullsi të vogël, që i përket komunitetit maqedonas, dhe e shpërndarë në kryeqendrën Pustec dhe 8 fshtarat përreth.
Pusteci është një perlë natyrore, e cila shtrihet buzë liqenit të Prespës, ndërsa zbritja e terrenit malor deri në fund është një aventurë më vete, që mund të shijohet prej gjithsecilit.
Jo vetëm kaq.
Ju duhet të hapni ‘guackën’ për të eksploruar magjinë e Prespës, së varfër, disi të braktisur, por plot trashëgimi dhe histori. Të shumta janë kishat e lashta, që fshehin histori të ndryshme.
Çfarë mund të gjeni në Prespë?
- Ishulli i Maligradit – i njohur ndryshe si “ishulli i gjarprinjve”, është një ndër atraksionet turistike më të veçanta. Mund të shkohet për 20 minuta, duke u nisur nga qendra e fshatit Pustec. Ka një peisazh magjepsës, por ndër të tjera, aty do të gjeni Kishën e Shën Mërisë, e ndërtuar në shek. XIV dhe është një nga monumentet fetare që spikat për ikonografinë dhe afresket shumëngjyrëshe të shenjtorëve të ndryshëm.
- Eksplorimi i shpellave dhe kishave të shumta – një tjetër vend që duhet ta vizitoni patjetër është kisha eremite në shpellën e Shën Mëhillit. Kjo shpellë është në bregun e liqenit dhe është e përbërë nga dy pjeseë me hyrje të veçantë: në pjesën e poshtme qëndronin murgjit ndërsa në pjesën e sipërme ka afreske të shumta ikonografike.Kisha tjetër është ajo e Shën Nikollës, ku mund të shkohet për 30 minuta me varkë duke u nisur nga kisha e Shën Mëhillit, ose nga moli i Pustecit. Kisha është e njohur për pikturat në shkëmb që i përkasin shek. XIV. Ky destinacion u dhuron jo vetëm ndjesi shpirtërore të papërsëritshme, por dhe mundësi për të marrë rreze në plazhet e kristalta përreth.Shpella Bllashtojna është një tjetër vend afër fshatit Glloboçeniku. Në vendin me toponimin “Cerna Korpa” ose “Gur i Zi”, gjendet një tjetër kishë eremite në shpellë, në lartësi 25 metra nga toka, ku mund të ngjiteni nëpërmjet një shkalle hekuri.Afër kufirit me Maqedoninë e Veriut, ndodhet kisha eremite në shpellën e Shën Mërisë Glluboko, në afërsi të fshatit Tuminec. Kjo kishë, monument kulture i shek. XIII, e njohur për stilin ikonografik bizantin të afreskeve, është gjithashtu e rrethuar nga peisazhe mahnitëse.Po ashtu, në vendin e quajtur Zgavra e Zaverit ndodhet një sistem shpellash nëntokësore, të cilat lidhin Liqenin e Prespës së Madhe me Liqenin e Ohridit.
- Shkelja e manastireve – duke u nisur nga Pusteci, në një rrugë dytësore, për në veri, përpara se të shkohet në fshatin Shulin, gjendet Manastiri i Shën Nikollës, ku ndodhen dushqet qindra vjeçare me vlere didaktike dhe ekologjike.Po ashtu, mund të shkoni edhe në manastirin e Shën Marenës, që daton prej shek.XIX. Në këtë vend çdo 30 korrik bëhet pelegrinazhi ku vijnë turistë nga vende të ndryshme. Në këtë manastir mund të shkohet jo vetëm me varkë, por edhe me këmbë nga shtegu i Venjes. Pyjet me venja që rrethojnë këtë zonë, kanë vlera didaktike dhe ekologjike. Pikërisht nga rrëshira e tyre prodhohet temjani.
- Njohja me traditën dhe kulinarinë – Pak minuta nga bashkia e fshatit, duke ngjitur nëpërr rrugica karakteristike me kaldrëm, turisti ka mundësi të vizitojë një koleksion privat etnografik, ku gjenden sende shtëpiake dhe bujqësore, si dhe veshje tradicionale.
Në jug të Pustecit, pas një rruge rreth 15 minuta me makinë ndodhet fshati Zaroshkë, i njohur për gatimet tradicionale me tave krabi dhe cirona, për plazhet e bukura dhe për vendet ku mund të shëtisni më këmbë ose me biçikletë.